Picasso’nun “Guernica”sı – Rick Steves’in Gezi Blogu

Afganistan’daki son olayları manşetlerde gözler önüne sererken, uzaktaki trajik olayları insanileştirmenin ne kadar önemli olduğunu ve sanatçıların bunu yapmaktaki eşsiz yeteneklerini düşünüyordum.

Picasso’nun anıtsal resmi “Guernica” – 25 fitten daha geniş – bunun güçlü bir örneğidir. Sadece bir sanat eseri değil, aynı zamanda modern savaşın dehşetini modern bir tarzda yakalayan bir tarih eseri.

Resim (bu fotoğrafta Bask’ın Guernica pazar kasabasında bir duvarda yeniden yaratılmıştır) belirli bir olayı tasvir etmektedir. 26 Nisan 1937’de Guernica, sivillere yönelik dünyanın ilk doygun hava bombardımanının hedefiydi. İspanya, demokratik olarak seçilmiş hükümetini faşist general Francisco Franco ile karşı karşıya getiren acı İspanya İç Savaşı’nın (1936–1939) ortasındaydı. Meydan okuyan Baskları bastırmak için Franco, faşist konfederasyonu Adolf Hitler’e, Almanya’nın yeni hava kuvvetlerini denemek için kasabayı kobay olarak kullanmasına izin verdi. Baskın kasabayı yerle bir etti ve o zamanlar duyulmamış bir yıkıma neden oldu (1944’e gelindiğinde bu olağan hale gelecekti).

Bombalama haberi Paris’te yaşayan İspanyol Pablo Picasso’ya ulaştı. Kendi ülkesinde olup bitenlerden dehşete düşen Picasso, hemen hayal ettiği gibi yıkım sahnelerini çizmeye başladı…

Bombalar düşüyor, sessiz köyü paramparça ediyor. Gökyüzünde bir kadın uluyor, atlar çığlık atıyor ve bir adam yere düşüp ölüyor. İspanya’nın sembolü olan bir boğa, her şeyi düşünür, bir anneye ve ölü bebeğine bakar… modern bir “pietà”.

Picasso’nun soyut, Kübist tarzı mesajı pekiştiriyor. Sanki bombanın kırdığı parçaları toplayıp bir tuvale yapıştırmış gibi. Siyah-beyaz tonlar, bombalamayı bildiren gazete fotoğrafları kadar cesur ve iç karartıcı, mide bulandırıcı bir ruh hali yaratıyor.

Picasso, evrensel sembolleri seçerek eseri tüm savaşların bir yorumu haline getirdi. Sırtında mızrak bulunan at, insanlığın kaba kuvvete yenik düştüğünü simgeler. Düşen binicinin kolu kopmuş ve kılıcı kırılmış, daha fazla yenilgi sembolü. Normalde gururlu bir güç sembolü olan boğa, iktidarsız ve korkmuş. Korkmuş barış güvercini ağlamaktan başka bir şey yapamaz. Bütün sahne, çıplak bir ampulün keskin ışığıyla yukarıdan aydınlatılır. Picasso’nun resmi, Hitler ve Franco’nun vahşetine ışık tuttu. Ve aniden, tüm dünya izliyordu.

Resim 1937 Paris fuarında tanıtıldı ve hemen bir sansasyon yarattı. Dünya ilk kez yükselen faşist hareketin yıkıcı gücünü görebiliyordu – İkinci Dünya Savaşı’nın başlangıcı.

Sonunda, Franco İspanya’nın iç savaşını kazandı ve sonraki 36 yıl boyunca ülkeyi demir yumrukla yönetti. Picasso, Franco’nun İspanya’sına asla geri dönmeyeceğine söz verdi. Böylece “Guernica”, Franco’nun ölümüne (1975’te), on yıllarca süren sürgününün sona erdiği zamana kadar New York’ta sergilendi. Picasso’nun başyapıtı şimdi Madrid’de İspanya’nın ulusal sanat eseri olarak duruyor.

Her geçen yıl, tuval giderek daha fazla kehanet gibi görünüyor – sadece Guernica’da ölen binlerce kişiyi değil, İspanya’nın acı iç savaşının 500.000 kurbanını, II. Dünya Savaşı’nın 55 milyonunu ve son savaşların sayısız diğerlerini onurlandırıyor. Picasso, şimdi “ikincil hasar” dediğimiz şeye insan yüzü koydu.