Üretimde Karbon ayak izi sınırı

 İzmir Ekonomi Üniversitesi (İEÜ) Mühendislik Fakültesi Dekan Yardımcısı Doç. Dr. Şatafat Üçtuğ, ‘Yeşil Mutabakat ’ dahilinde 2026 ’dan itibaren uygulamaya alınacak ‘Sınırda Karbon Vergisi ’ hakkında şirketlere çağrıda bulundu. 

BİLİNDİK ALIŞKANLIKLARDAN KURTULMA ZAMANI

Avrupa ülkelerinin; gıdadan teknolojiye, elektronikten otomotive değin birçok sektörde, ithal edilecek her ürün için ‘karbon üçgenin taban olmayan kenarı izi ’ limiti belirleyeceğini ve bu sınırı aşan her üründen ekstra ücret alınacağını andıran Doç. Dr. Üçtuğ, “Firmalar, ürettikleri ürünün karbon ayak izini bir lahza önce belirleyerek bunu devirmek için stratejik adımlar atmalı. Bundan Böyle tanıdık alışkanlıklardan kurtulma, tedarikçileri de takibe alma zamanı. Avrupa pazarında rekabet gücünü kaybetmemek için bu konuyu önemsemeliyiz. Ülkece farkındalığı artırmalıyız” diye konuştu.

ÜLKELERİN IKI TARAFLI HAREKET ETMESİ GEREKİYOR

Doç. Dr. Görkem Üçtuğ, Türkiye ’nin de yer aldığı ‘Yeşil Mutabakat ’ın sön dönemde çevre konusunda atılan en önemli adımlardan biri olduğunu dile getirdi.

2026 ’dan itibaren ülkemizde ihracat yapan firmalar için ayrı bir dönemin başlayacağını vurgulayan Doç. Dr. Üçtuğ, “Avrupa Birliği ’nin (AB), iklim krizine aleyhinde çevre dostu ve sürdürülebilir üretimi temel bölge bir hoşgörüyle oluşturduğu ‘Yeşil Mutabakat ’ kapsamında, 2026 ’dan itibaren ‘Sınırda Karbon Vergisi ’ uygulaması başlayacak. Dünya genelinde keskin bir iklim değişikliği söz konusu. Buna bağlı olarak ihtiyaçlar ve talepler değişiyor; enerji gereksinimi artıyor. Ülkelerin iki tarafli hareket etmesi, birlikte çözüm üretmesi büyük siklet kazanıyor. Yeşil Mutabakat da bunun en hoş örneklerinden biri oldu” dedi.

ÜRETİMLERDE KARBON BACAK İZİ SINIRI

1 Ocak 2026 tarihinde başlayacak ‘Sınırda Karbon Vergisi ’ uygulaması hakkında data veren Doç. Dr. Üçtuğ, “Karbon ayak izi, ürünün üretimi için harcanan enerjiden, yakıt tüketimine dek tüm evreleri içine alan bir süreç. Bir ürünün karbon ayak izi hesaplanırken hangi enerji metotlarının ve ne değin enerji kullanıldığı, çiğ madde temininin kaç kilometre uzak sağlandığı gibi birçok ayırıcı özellik dikkate alınıyor. 2026 yılından itibaren, her ürün için belirlenen bir karbon ayak izi sınırı olacak. Eğer ihracat yaptığınız ürünün karbon etap izi belirlenen sınırı geçiyorsa, ekstra ödenti alınacak. Bu durum da doğal olarak ürünün Avrupa piyasasındaki rekabet gücünü fazla azaltacak. Türkiye, ihracatın büyük bölümünü Avrupa ülkelerine yapıyor. 2026, fazla uzakta bir yıl değil. Bunu da göz önüne aldığımızda, bütün firmaların ‘karbon sınırı ’ konusunda harekete geçerek kapsamlı bir eylem planlaması oluşturması gerekiyor” ifadelerini kullandı.

FİRMALARA ÖLÇÜM YAPILMALI

Firmalara önerilerini tek tek paylaşan Doç. Dr. Üçtuğ, şöyle devam etti:

“İhracat yapan bütün şirketler, bir ölçüm sistemi geliştirerek ürettikleri her ürünün karbon ayak izini hesaplamalı. Özellikle birden pozitif mahsul üreten firmalar özenli olmalı. Her işyeri, kullandığı ham maddeyi, tükettiği enerjiyi bilir; oysa bunlar fabrika bazında yok, ürün bazında hesaplanmalı. Ölçüm işlemleri tamamlandıktan sonra da karbon ayak izini düşürecek adımlar belirlenmeli. Firmalar, miktar zincirlerini detaylıca takip etmeli. Mesela; ürününüzün karbon üçgenin taban olmayan kenarı izi yüksekse, çatınıza güneş paneli kurarak bunu düşürebilirsiniz; çünkü güneş enerjisi oldukça çevrecidir. Bir diğer misal devretmek icabında, arz ettiğiniz hammaddeyi 500 kilometre uzaktan getirmek yerine daha yakın bir yerden tedarik etmeye odaklanabilirsiniz. Yakın bir yerden gelmiyorsa da ulaşımda elektrikli araçları kullanabilirsiniz. Bu gibi örnekleri çeşitlendirmek mümkün. Tüm bunlar için şirketlerin karbon bacak izi konusunda süre kaybetmeden yol haritasını belirlemesi gerekiyor” dedi.